Samenwonen, om zo mantelzorg te bieden, is voor veel mensen een oplossing om te zorgen voor hun naasten. In dit artikel lees je de diverse mogelijkheden van mantelzorgwoningen en de financiële gevolgen van samenwonen en mantelzorg.
Een tijdelijke mantelzorgwoning mag je zonder vergunning bouwen in je eigen tuin. Er zijn steeds meer mogelijkheden en modellen. Ook al voer je beiden je eigen huishouding, je staat zeer waarschijnlijk wel geregistreerd op één adres. Dit heeft financiële gevolgen. In dit artikel lees je de alternatieven en een advies van mogelijkheden.
Mantelzorgwoning en samenwonen
Veel ouderen kunnen niet zonder mantelzorg van familie of naasten. Maar voor de familie kan het een behoorlijke belasting zijn, ook al wil je er heel graag zijn voor je ouders. Naast ouderen is een zorgwoning ook vaak passend voor mensen met een lichamelijke en verstandelijke handicap of met een psychische beperking.
Een mantelzorgunit bouwen op eigen grond wordt steeds toegankelijker en steeds populairder. Er is namelijk geen vergunning meer nodig voor het bouwen van een mantelzorgwoning. Dit omdat de overheid ouderen steeds langer zelfstandig wilt laten wonen. Praktisch zijn er veel mogelijkheden om dichtbij of samen te gaan wonen met jouw naasten waarvoor je mantelzorger bent.
Zorgunit tegen het huis laten zetten
Als de gezondheid achteruit gaat dan is het wonen in een bestaande woning vaak niet meer mogelijk. Een slaapkamer of badkamer is moeilijker te bereiken als deze op de 1ste verdieping ligt. Ook zijn niet alle aanpassingen altijd te realiseren om toch zolang mogelijk zelfstandig te blijven wonen.
Een oplossing zou kunnen zijn om een zorgunit tegen de woning te plaatsen. Er wordt dan een binnendoor doorloop gerealiseerd naar deze zorgunit, zodat de zorgbehoevende langer thuis kan blijven wonen. In de zorgunit zou een aangepaste slaapkamer en badkamer geplaatst kunnen worden. Hierdoor is alles gelijkvloers en beter bereikbaar. Er moet wel gezorgd worden dat de gehele woning rolstoelvriendelijk wordt gemaakt.
Ook kan deze zorgunit tegen het huis van de mantelzorger geplaatst worden. Zodat samenwonen en mantelzorg in het huis van de mantelzorger gerealiseerd kan worden. Een zorgunit kan op maat gemaakt worden. In de zorgunit kan naast een slaapkamer en badkamer ook een zitgedeelte gecreëerd worden. Zodat er meer privacy is voor mantelzorger en hulpvrager. Alleen als er ook een keuken en een afsluitbare voordeur geplaatst wordt kan er eventueel bij de gemeente een eigen huisnummer aangevraagd worden, bijvoorbeeld nr. + a.
Voor de verbouwing van een garage of schuur tot aanleunwoning hoeft u geen vergunning meer aan te vragen. Als er sprake is van mantelzorg, en het bouwsel niet in strijd is met het bestemmingsplan, kunt u zonder vergunning bouwen. Informeer wel bij de gemeente om problemen te voorkomen.
Tiny house in eigen tuin of erf
Er kan ook een tiny house in de tuin geplaatst worden waar de mantelzorger of hulpbehoevende kan wonen. Dit is een volwaardige woning die zeer effectief is ingedeeld en max 50m2 is. Zie hiervoor ook Tiny house op eigen grond.
Een tiny house kun je in diverse modellen kopen en in heel diverse prijsklassen. Het is geheel aan de klant welke luxe en hoe duurzaam een tiny house in eigen tuin moet zijn. Om vergunningsvrij een mantelzorgwoning te bouwen in eigen tuin is het wel noodzakelijk dat deze weer te verplaatsen is op moment dat er geen mantelzorg meer nodig is.
Een tiny house op wielen is vaak heel gemakkelijk te verplaatsen. Maar er zijn ook de tiny houses die in compartimenten te demonteren zijn en hierdoor verplaatsbaar. Of containerwoningen als tiny houses die op een dieplader te verplaatsen zijn.
Belangrijk is om je af te vragen of het tiny house in de tuin op riolering of andere nutsvoorzieningen kan worden aangesloten. Er zijn veel mogelijkheden om een tiny house te bouwen die volledig off-grid is. Dit wil zeggen dat deze geheel zelf voorziend is, zonder gebruik te maken van nutsvoorzieningen. Hierdoor kun je heel duurzaam wonen.
Voor elke situatie en wens is er wel een tiny house die past in jouw tuin.
Meer informatie over een tiny house kopen en financieren vind je op deze pagina
Kangeroewoning
De mantelzorger kan in één huis gaan wonen met de hulpbehoevende, in een zgn. kangeroewoning. De woningen worden ook wel buidelwoningen of generatiewoningen genoemd.
Een kangoeroewoning is een combinatie van twee (zelfstandige) woningen onder één dak. Het huis is wel opgedeeld in twee zelfstandige woningen, maar kan één voordeur hebben. Door middel van een afsluitbare, interne tussendeur kun je van de ene in de andere woning komen. Er zijn helaas nog weinig kangoeroewoningen te koop.
Je kunt een bestaande (grote) woning ook opsplitsen in een woning en mantelzorgwoning. Ook is het een overweging om hiervoor een apart adres aan te vragen. Een apart adres aanvragen kan fiscaal soms voordeliger zijn, omdat je dan geen fiscale partners bent. Informeer eerst bij de gemeente of het aanvragen van een apart adres haalbaar is. Of dit financieel verstandig is lees je later in dit artikel meer.
Hieronder meer over de financiële gevolgen van samenwonen en mantelzorg.
Financiële gevolgen bij samenwonen en mantelzorg
Het is belangrijk om je eerst goed te laten informeren over de financiële gevolgen van samenwonen en mantelzorg.
Als je een gezamenlijke huishouding gaat voeren word je als fiscale partners aangemerkt door de belastingdienst, mits je het jaar ervoor op 31 december allebei 27 jaar of ouder was. Als je een fiscale partner hebt, kan dit gevolgen hebben voor de belasting die je moet betalen of die je terugkrijgt.
Samenwonen en mantelzorg op het zelfde adres betekent dat er een gezamenlijke huishouding wordt gevoerd. Voor uitkeringen en toeslagen is dan de kostendelersnorm en het gezamenlijke inkomen belangrijk om de hoogte te bepalen.
Financiële gevolgen fiscaal partnerschap mantelzorg
Voor diverse belastingwetten kan het voordeliger zijn om fiscaal partner te zijn. Je krijgt grotere vrijstellingen voor de vermogensbelastingen. Een vrijstelling bij samenwonen is vaak verdubbeld, dit kan voordeliger zijn als de één een veel groter vermogen heeft dan de ander. Gezamenlijk wordt er dan minder belasting betaald.
Maar ook voor de inkomstenbelasting kan het fiscaal partnerschap van belang zijn. Je mag namelijk de gemeenschappelijke inkomsten en aftrekposten verdelen. De manier waarop je deze verdeelt, kan van invloed zijn op de belasting en premie die je betaalt of terugkrijgt.
Meer info lees je op de site van de belastingdienst.
Financiële gevolgen gezamenlijke huishouding bij mantelzorg
Samenwonen en mantelzorg lijkt al snel goedkoper, omdat je de kosten van een huishuiden kunt delen met meerdere personen. Maar het samenwonen kan wel gevolgen hebben. Diverse uitkeringen en toeslagen worden berekend naar aanleiding van de zgn. kostendelersnorm.
Gevolgen AOW bij samenwonen en mantelzorg.
Ga je samenwonen met een hulpbehoevende (niet je ouders) die een AOW- uitkering heeft, dan gaat deze AOW uitkering omlaag. Dit komt omdat een AOW uitkering bij samenwonende lager is. Dit is ongeveer 390 euro minder dan het bedrag voor een alleenstaande. Maar ook je eigen uitkering kan door samenwonen naar beneden gaan door de kostendelersnorm.
Let op: er geldt een uitzondering voor ouders en kinderen. Gaat een meerderjarig kind bij zijn alleenstaande ouder wonen (of andersom) dan blijft de ouder de hogere alleenstaanden-AOW ontvangen. Dan heeft het dus geen gevolgen voor de AOW uitkering.
Gevolgen uitkeringen bij samenwonen en mantelzorg
Er zijn ook vele andere uitkering die door de kostendelersnorm omlaag kunnen gaan.
Denk dan aan de bijstandsuitkering. Omdat de kosten van het huishouden gedeeld kunnen worden wordt de uitkering ook aangepast. Extra kosten voor mantelzorg kunnen eventueel gedeclareerd worden bij de bijzondere bijstandsuitkering. Maar daar zitten wel een aantal voorwaarden aan.
Als uitwerking op het wetsvoorstel worden in de drie kamerbrieven een aantal concrete beleidsmaatregelen voorgesteld die in 2024 zouden kunnen ingaan.
Bijstandsgerechtigden die (nog) niet kunnen werken mogen voortaan zonder toestemming mantelzorg verlenen. Tijdelijk bij elkaar inwonen heeft dan ook geen consequenties meer voor de bijstand.
Een van de maatregelen die per 1 januari 2023 al is doorgevoerd, is het verhogen van de leeftijdsgrens van de kostendelersnorm van 21 naar 27 jaar.
Ontvangers van een Algemene nabestaandenwet-uitkering (weduwen en weduwnaars die nog geen AOW ontvangen) hebben ook met de kostendelersnorm te maken.
Infomeer dus goed naar de gevolgen van de uitkering die je ontvangt. Deze vragen kunt u stellen bij de belastingdienst, telf. 0800 – 0543 (gratis). Houd je burgerservicenummer bij de hand voor een snellere beantwoording.
Gevolgen toeslagen bij samenwonen en mantelzorg
Het samenwonen kan ook gevolgen hebben voor het recht op huurtoeslag, zorgtoeslag en kindgebonden budget.
De huurtoeslag en het kindgebonden budget worden berekend over het gezamenlijke inkomen. Als je gaat samenwonen dan zullen dus beide inkomens als uitgangspunt worden genomen voor de berekening. Er is dan grote kans dat zowel de huurtoeslag als het kindgebonden budget naar beneden gaat.
Op de site van de belastingdienst kun je simpel en snel een proefberekening maken.
Echtparen en geregistreerd samenwonenden houden dezelfde huurtoeslag als er iemand komt inwonen, omdat zij elkaars toeslagpartner zijn – een persoon kan niet meerdere toeslagpartners hebben. Raadpleeg voor meer informatie over toeslagen de website van de Belastingdienst of bel de Belastingtelefoon: 0800 – 0543. Dit is gratis.
Voor de zorgtoeslag geldt dit niet, deze wordt niet berekend over het gezamenlijke inkomen. De zorgtoeslag blijft dus bestaan.
Financiële gevolgen WMO indicatie
Bij samenwonen met een mantelzorger kunnen er gevolgen ontstaan voor de Wmo-indicatie die je ontvangt. Een Wmo-indicatie bepaald of en hoeveel hulp de hulpbehoevende krijgt, deze wordt door de gemeente afgegeven. Per gemeente kan dit verschillen. Voor een Wmo-indicatie, zoals thuishulp, wordt er per situatie gekeken wat er mogelijk is. Als er een volwassen huisgenoot in huis is wordt de indicatie niet zo snel meer afgegeven.
Zeker nu diverse gemeentes behoorlijk moeten bezuinigen op de Wmo-indicaties, zal er steeds kritischer gekeken worden wat er binnen de thuissituatie nog wel kan gebeuren. Ook de wasmodule of huishoudelijke hulp zijn 2 wmo-indicaties die al snel vervallen bij samenwonen en mantelzorg.
Samenwonen met mantelzorger of een apart adres ?
De gevolgen van fiscaal partnerschap of een gezamenlijke huishouding kun je voorkomen door een apart adres aan te vragen voor beide woningen.
Als je voor de woning een apart huisnummer aanvraagt dan zijn het twee aparte huishoudingen, waardoor je geen fiscale partners bent. Dit kan financieel aantrekkelijk zijn. Het is belangrijk om de extra kosten die een apart huisnummer met zich meebrengt afweegt tegen de financiële gevolgen van samenwonen.
De woningen moeten dan ieders wel over een aparte, afsluitbare voordeur beschikken. Daarnaast moet de woning ook een keuken en badkamer hebben. Splitsing van de woning bij het kadaster is niet nodig.
De extra kosten voor een apart huisnummer bestaan vaak uit de gemeentelijke heffingen die je dubbel betaald, waterschap heffingen, energiebelasting, afvalstoffenheffingen, etc. De aanvraagkosten van de procedures om een apart huisnummer aan te vragen kan per gemeente verschillend zijn. Als je deze kosten bij elkaar optelt kun je deze afwegen tegen de nadelen van fiscale partnerschap.
Helaas is hiervoor geen éénduidig advies, maar is per situatie afhankelijk.
Kosten mantelzorgwoning zijn fiscaal niet aftrekbaar
Indien je vergunningsvrij een tijdelijke mantelzorgwoning op eigen grond hebt gezet zijn de kosten hiervan niet aftrekbaar. Als je de mantelzorgwoning financiert met een hypotheek, mag je de rente daarvan dus niet aftrekken. De kosten mag je evenmin opvoeren als bijzondere zorgkosten.
De tijdelijke mantelzorgwoning telt dan ook niet mee bij het bepalen van de WOZ-waarde van je huis. De WOZ-waarde wordt dus niet hoger. Heb je een permanente aanbouw aan het huis laten zetten dan zal de WOZ wel verhogen voor de bestemming die het na de mantelzorg krijgt.
Stopt de mantelzorg? Dan mag de mantelzorgwoning niet langer een woonbestemming hebben. Je hoeft het bouwwerk niet af te breken, maar moet wel de keuken en badkamer verwijderen.
Advies financiële gevolgen samenwonen en mantelzorg
Zoals bovenstaand is vermeld kan samenwonen en mantelzorg grote financiële gevolgen hebben. Of dit voordelig is of juist niet is per situatie afhankelijk.
Als je geen uitkeringen of toeslagen krijgt dan wordt het al een stuk simpeler. Je zult wel rekening moet houden met de WMO indicatie. Maar in deze situatie kan een fiscaal partnerschap ook voordelen opleveren.
Ontvang je wel een uitkering of toeslag, dan is het te overwegen om een apart adres aan te vragen bij de gemeente. Je zult dan een goede berekening moeten maken hoeveel minder uitkering of toeslag je krijgt. Ook de kosten van de voor het aanvragen en het hebben een apart adres moeten goed in beeld zijn. Door een goede kostenvergelijking zal er dan een afweging gemaakt kunnen worden.
Bereken de diverse opties kritisch of vraag advies bij een financieel adviseur.
Ga je voor het eerst samenwonen ?
Onderstaande artikelen kunnen je dan misschien helpen om het samenwonen goed te regelen.
- Kosten samenwonen: Overzicht krijgen in financiële situatie
- Woning: Oriënteren op de woningmarkt – kopen of huren.
- Energiecontracten afsluiten: Je moet immers wel direct gas en licht hebben.
- Verzekeren: Verzekeringen die je geregeld moet hebben.
- Toeslagen: Huurtoeslag of zorgtoeslag waar je recht op hebt.
- Rekeningen: Welke rekeningen samen betalen en hoe doe je dat ?
- Verhuizen: Waar moet je overal aan denken ?
- Samenlevingscontract: Is dat echt nodig ?
- Pensioen: Nu nog lang niet aan denken of toch noodzakelijk?
Alle informatie over samenwonen
Samenvatting van de alle artikelen en tips over samenwonen kun je lezen op Samenwonen: Wat te regelen
No responses yet